انواع طلاق ( بائن،خلع،مبارات)

طلاق بائن

طلاق بائن طلاقی است که در آن رابطه زوجیت قطع می گردد و برای شوهر حق رجوع نیست (ماده 144 ق.م)طلاق بائن به موجب ماده 145 همان قانون شامل موارد زیر است :

1-طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود (طلاق زوجه غیر مدخوله).

غیر مدخوله لزوما به معنای باکره نیست بلکه منظور از آن زوجه ای است که زوج پس از وقوع نکاح بدون نزدیکی با وی  او را طلاق دهد گرچه در ازدواج قبلی خود مدخوله نیز بوده باشد.

2-طلاق زن یائسه (زنی که به اقتضای سن عادت زنانگی نمیبیند و این سن به طور معمول پنجاه سالگی است).

3-طلاق خلع و مبارات مادامی که زن رجوع به عوض نکرده باشد (و چنانچه رجوع کند طلاق تبدیل به  رجعی می شود )

4-سومین طلاق که بعد از سه وصلت متوالی به عمل آید اعم از اینکه وصلت در نتیجه رجوع باشد یا در نتیجه نکاح جدید علاده بر این طلاق به علت عسر ئ حرج بائن است و چناچه به وکالت صورت گیرد از لحاظ رجعی یا بائن بودن حکم طلاقی را دارد که موکل می دهد.

همچنین طلاق زوجه صغیره (کمتر از 9 سال) نیز از زمره طلاق بائن است گرچه در قانون مدنی از آن ذکر نشده است اما فقها آن را جزء طلاق های بائن بر شمرده اند.

بدین ترتیب:

1- در طلاق زنهای غیر مدخوله یائسه و صغیره عده وجود نداردو به محض وقوع طلاق رابطه زوجیت قطع می گردد و زن بلافاصله می تواند با مردی دیگر ازدواج کند لذا رجوع در این طلاقها بی معنا است و در صورت تمایل مجدد آنها به ازدواج لزوما انعقاد عقد جدید ضرورت میابد.

2- اما در طلاق های خلع و مبارات قبل از رجوع زوجه به عوض بائن است. با وجود این در این نوع طلاق عده وجود دارد و بر این اساس زن نمیتواند بلافاصله با مرد دیگری ازدواج نماید لکن وجود عده بدان معنی نیست که مرد بتواند به اختیار خود در طول مدت عده به زن رجوع کند.

3-در طلاق نوع پنجم (سه طلاقه)زن بر مرد حرام می گردد و حل شدهن او منوط به آن است که پس از انقضای عده با مردی دیگر ازدواج کند (محلل) و پس از نزدیکی چنانچه با طلاق یا موت زوج از یکدیگر جدا شوند زن میتواند مجددا با شوهر سابق خویس ازدواج کند.

4- هر گاه طلاق پس از نزدیکی واقع شود و در زمان عده شوهر رجوع کند یا زن و مرد دوباره ازدواج کنند و این نکاح پیش از نزدیکی به وسیله طلاق منحل شود زن باید بعد از طلاق عده پیشین را تمان کند

بنابرابن در طلاق بائن رابطه زن و شوهر به کلی قطع می گردد و مرد بلافاصله می تواند ازدواج کند اما زن تا پایان عده نمیتواند ازدواج تمید مگر انکه غیر مدخوله یائسه یا صغیره باشد.

طلاق خلع

خلع به معنای کندن یا جدا کردن است در اصطلاح به معنای رها ساختن زوجه در قبال مهریه یا مال است .

طبق ماده 1146 قانون مدنی : طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر میدهد طلاق بگیرد اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بشتر یا کمتر از مهر باشد .

طلاق خلع مبین همان عبارت متعارف (مهرم حلال جانم آزاد) است.

این کراهت ممکن است ناشی از کراهت زوجه از خلق و خوی زوج داشتن همسر دیگر توسط مرد و وجود نقص یا عیب در شوهر و یا عدم ایفاء زوج به بعضی از حقوق واجبه زن و مانند آنها باشد.

علاوه بر این گرچه طلاق ایقاع است و برای انعقاد آن احتیاج به موافقت و قبول زن ندارد ولی در طلاق خلع به اعتبار  آنکه طلاق

در مقابل بذل مالی که زن می دهد واقع می شود مانند عقد دارای دو طرف میباشد (زن و شوهر) که به توافق 2 اراده که ایجاب و قبول است محقق می گردد.

در طلاق خلع شوهر حق ندارد در زمان عده رجوع کند مگر پس از رجوع زن به فدیه (عوض) .

رجوع زن به فدیه نیز در صورتی ممکن است که شوهر توان آگاهی یافتن از رجوع زن و امکان رجوع از طلاق را داشته باشد.

به علاوه در صورتی که طلاق باطل باشد فدیه نیز باطل است ولی بطلان و عدم نفوذ تملیک فدیه به دلیل اینکه ملک دیگران یا مجهول است سبب بطلان طلاق نیست و طلاق را به طبیعت اصلی خود باز می گرداند .

همچنین در صورتی که عین فدیه پیش از تسلیم تلف شود فدیه منحل است و طلاق قابل رجوع است ولی هرگاه زن ان را تلف کند شوهر می تواند مثل یا قیمت آن را از او بگیرد .

این قاعده در صورتی که ثالث آن را تلف کرده باشد صادق است.

معهذا هر گاه مرد مانعی برای رجوغ از طلاق ایجاد کند (مانند نکاح با خواهر زن) این اقدام حق رجوع زن به فدیه را از بین نمیبرد.

طلاق مبارات

طلاق مبارات آن است که کراهت از طرفین باشد ولی در این صورت عوض باید زاید بر میزان مهر نباشد (ماده1147 ق.م) این طلاق با طلاق خلع از نظر ماهیت هیچ فرقی ندارد مگر در سه جهت:

1- در طلاق مبارات کراهت از طرفین است ولی در خلع کراهت تنها از سوی زوجه است .

2-در طلاق مبارات جائز نیت فدیه بیش از مقدار مهر باشد خواه عین مهر باشد خواه معادل معادل آن در حالی که در خلع چنین شرطی وجود ندارد.

3-اجرای صیغه طلاق مبارات لزوما باید منتهی به صیغه طلاق گردد در حالی که در طلاق خلع اختلاف نظر وجود دارد.

طلاق مبارات به اعتبار آنکه در مقابل بذل مال از طرف زن واقع میشود مانند  عقد دارای دو طرف است و توافق دو طرف است و توافق دو اراده را مانند طلاق خلع لازم دارد.