دعوای نفی نسب
دعوای نفی نسب، زمانی طرح میشود که خواهان در مقام مدعی، نسبت و رابطه خویشاوندی نسبی خود را با خوانده دعوی منکر میشود و مدعی است با شخص خوانده هیچ‌گونه رابطه نسبی ندارد. با ذکر مثالی موضوع را روشن میکنیم. فرض کنید شخص «الف» در دوران حیات خود مسئولیت شخص «ب» را به عنوان فرزندخوانده بر عهده گیرد. پس از مرگ شخص «الف» دیگر فرزندان وی می‌توانند با طرح دعوای نفی نسب به طرفیت شخص «ب» منکر رابطه خویشاوندی خواهر و برادری با وی شوند.
توجه داشته باشید که طرح دعوای نفی نسب از سوی هر یک از خویشاوندان نسبی به طرفیت (علیه) یکدیگر قابلیت طرح دارد. به استثنای پدر که نمی‌تواند به طرفیت فرزند خود، دعوای نفی نسب را طرح کندد.
در اینجا این پرسش پیش می‌آید که در صورتی که پدر منکر رابطه خویشاوندی با طفل متولدشده از همسر خود باشد تکلیف چیست؟ در پاسخ باید گفت، پدر می‌تواند اقدام به طرح دعاوی نفی ولد کند.
ادله اثبات دعوای نفی نسب
دعوی مزبور می‌تواند از طریق ادله اثبات دعوی مذکور در قانون مدنی و قانون آیین دادرسی مدنی اثبات شود. البته مقنن در این باره محدودیت‌ها و شرایط خاصی را نیز مد نظر قرار داده است.
برای مثال ماده 1273 قانون مدنی می‌گوید که اقرار به نسب در صورتی صحیح است که اولاً تحقق نسب بر حسب عادت و قانون ممکن باشد، ثانیاً کسی که به نسب او اقرار شده تصدیق کند مگر در مورد صغیری که اقرار بر فرزندی او شده است، به شرط آنکه منازعی در بین نباشد. گفتنی است، صدور قرار کارشناسی و ارجاع به انجام آزمایشات ژنتیک نیز از موارد شایع در دعوای موضوع بحث است
تبیین نسب
تعریف لغوی نسب
نسب در لغت به معنی اصل، نژاد و کار و شغل می باشد. با توجه به فرهنگ معین، نسب به معنی نژاد، خاندان، خویشاوندی و قرابت می باشد.
نسب در اصطلاح حقوقی به رابطه ی خویشاوندی بین دو نفر که یکی از نسل دیگری یا هر دو از نسل شخص ثالثی باشند، گفته می شود. به بیانی دیگر، نسب علاقه ای است بین دو نفر که به سبب تولد یکی از آنها از دیگری یا تولدشان از شخص ثالثی حادث می شود. بر اساس قانون مدنی، افراد زیر به موجب نسب ارث می برند:
پدر و مادر و اولاد
اجداد و برارد و خواهر و اولاد آنها
عمه و عمو و خاله و دایی و اولاد آنها
برخی از حقوقدانان نسب را در در دو معنای نسب خاص و نسب عام در نظر می گیرند. در ادامه به بررسی نسب خاص و نسب عام از نگاه حقوقدانان می پردازیم:
نسب خاص از دیدگاه حقوق دانان
از دیدگاه حقوق دانان نسب در معنای خاص عبارت است از رابطه پدر فرزندی یا مادر فرزندی و به دیگر سخن، رابطهی طبیعی و خونی میان دو نفر است که یکی به طور مستقیم از صلب یا بطن دیگری به دنیا آمده است.
از دیدگاه حقوق دانان نسب در معنای عام، مترادف با قرابت نسبی است و رابطه ی طبیعی و خونی بین کلیه ی خویشاوندان نسبی خط مستقیم یا خط اطراف را در بر می گیرد.
تعریف فقهی نسب
شهید ثانی در شرح لمعه در تعریف نسب مینوسید مقصود از نسب آن است که شخصی با دیگری به واسطه ولادت مرتبط شود، به این نحو که یکی از آن دو به دیگری منتهی شود، مانند پدر و پسر، یا آنکه هر دو به یک فرد سومی منتهی شوند، البته به شرط آنکه اسم نسب عرفاً صدق کند و بر وجه شرعی باشد. ابوصلاح حلبی در تعریف نسب نوشته است، نسب همان چیزی است که سبب حرمت ازدواج میشود.
مدارک و منضمات مورد نیاز برای صدور نفی نسب
1- تصویر مصدق سند ازدواج (اختیاری)
2- تصویر مصدق سند عادی (اختیاری)
3- تصویر مصدق شناسنامه (اختیاری)
4- به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه ی دادرسی الزامی است.
*در صورت عدم وجود مدارک اختیاری فوق می توانید یکی از دلایل ذیل را ارائه نمایید.
1- استماع شهادت شهود و مطلعین.
2- درخواست جلب نظر کارشناس.
3- تحقیقات محلی.
4- درخواست استعلام.
5- استعلام نظر پزشکی قانونی.
6- اتیان سوگند.
7- شماره پرونده استنادی.
8- سایر دلایل و مستندات
