حکم افضا در اسلام

یکی کردن مجرای بول و حیض را اِفضاء می‌گویند و از آن در بابهای نکاح، حدود و دیات سخن گفته‏اند.

تعریف واژه افضاء       

افضا به یکی کردن مجرای حیض و غائط و نیز یکی کردن مجرای حیض، غائط و بول نیز تعریف شده است؛ امّا آنچه در شناسه آمده، قول مشهور است. در مردان غائط و بول می باشد.

افضا چگونه رخ می‌دهد

افضا یا (زخم عمیقی که غالبا بوسیله مجرای پیچاپیچی بداخل مربوط است ‏( fistula‏ به چند دلیل می‌تواند رخ دهد،‌ از جمله:

1- زایمان بسیار طولانی و دشوار 2- تجاوز جنسی ‏خشونت‌بار و بعضاً لواط در مردان  3- سقط جنین خانگی.‏

 

افضای کبیره

به قول مشهور، احکام افضای زن نابالغ بر افضای زن بالغ توسط شوهر با آمیزش، مترتّب نمی‏گردد.

امّا اگر افضا با انگشت یا چیزی دیگر تحقّق یابد، شوهر ضامن دیه کامل زن است. همچنین افضای زن بالغ توسط اجنبی با آمیزش یا غیر آن، موجب ضمان دیه کامل و نیز مهر المثل در صورت افضای وی به اکراهاست. بنابر قول برخی، در صورت باکره بودن ارش بکارت نیز ثابت است.

افضای صغیره

آمیزش با زوجه نابالغ حرام است؛ لیکن در صورت ارتکاب آن اگر موجب افضای وی گردد احکامی بر آن مترتّب می‏شود که به آن اشاره می‌شود.

ثبوت دیه در افضای صغیره

افضای صغیره موجب ثبوت دیه - علاوه بر مهر ـ بر شوهر می‌گردد، حتّی به قول مشهور اگر قصد طلاق زن را هم نداشته باشد.

وجوب انفاق در افضای صغیره

افضای صغیره موجب وجوب انفاق به زن تا زمانی که شوهر زنده است می‌شود، حتّی ـ به نظر مشهور ـ در صورت طلاق و ازدواج زن با مردی دیگر.

حرمت ابدی آمیزش با زن بر شوهر

افضای صغیره باعث حرمت ابدی آمیزش با زن بر شوهر بنابر فتوای مشهور می‌گردد؛ هرچند به نظر آنان، علقه زوجیّت بدین سبب از بین نمی‏رود.

افضای نابالغ توسط اجنبی

افضای نابالغ توسط اجنبی، موجب ضمان دیه کامل و نیز مهرالمثل در صورت اکراه وی و نیز بنابر قول برخی، ارش بکارت در صورت باکره بودن است. حرمت ابدی آمیزش در صورت ازدواج اجنبی با او در این فرض، اختلافی است.

افضاء و خیار فسخ در ازدواج

افضا از عیبهایی است که موجب ثبوت خیار فسخ نکاح برای مرد می‏شود.

قربانی افضا

طبیعی است که با چنین وضعیتی زن امکان برقراری رابطه جنسی مناسب ندارد. افزون بر آن،‌ طرد شده و دچار ‏افسردگی شدید می‌شوند. زن نه تنها از زخم و عفونت و پیامدهای ناشی از پارگی واژن رنج می‌برد، بلکه بوی گند ‏ادرار و مدفوع باعث منزوی شدن او می‌شود. زنان قربانی افضا بر اثر عوارض جانبی آن عمری کمتر از معمولی دارند ‏و گاه دست به خودکشی می‌زنند.‏

قربانیان افضا بر اثر زایمان در بسیاری از کشورهای در حال توسعه از قشر فقیری هستند که به بیمارستان ‏دسترسی ندارند، و در نتیجه سرنوشت چنین زنانی معمولا گوشه گیری و گدایی است.‏

قربانیان افضا براثر خشونت جنسی‌ای که در کشور ما ظاهرا بیشتر در چارچوب ازدواج شرعی و رسمی رخ می‌دهد، ‏بیشتر دختران فقیری هستند که از سوء تغذیه رنج می‌برند،‌ در سن پایین شوهر داده می‌شوند، از سواد و تحصیلات ‏کافی برخوردار نیستند، و قادر به تامین اقتصادی خویش نیستند.‏

قربانیان افضا براثر سقط جنین خانگی می‌توانند از هر قشر و طبقه‌ای باشند

پناه دادن

افضا با جراحی قابل درمان است و احتمال بهبود کامل پس از جراحی 90 درصد است. در صورت عدم موفقیت پس از ‏جراحی، می‌توان ادرار بیمار را در یک کیسه پلاستیکی جمع کرد که زندگی را برای زن بصورت شبه عادی در ‏می‌آورد.‏

با رشد میزان ارائه خدمات بهداشتی به همگان در ایران می‌توان فرض کرد که تعداد زنان قربانی افضا براثر زایمان در ‏کشور ما نسبت به افریقا بسیار کمتر است و اگر مواردی وجود داشته باشد، این زنان مورد معالجه قرار می‌گیرند. ‏اما با نبود آمار نمی‌توان با قطعیت سخن گفت. به خاطر سکوتی که در اطراف این قضیه وجود دارد، هیچگونه ‏اطلاعی از تعداد قربانیان افضا براثر خشونت جنسی و یا سقط جنین خانگی در دست نیست. ‏

برای پناه دادن به قربانیان افضا، ابتدا باید قربانیان شناخته شوند. سکوتی که در جامعه در اطراف مسائل جنسی ‏زنان وجود دارد و شرمی که هرگونه صحبت از مسائل جنسی را احاطه کرده حتی مانع از آن می‌شود که قربانی ‏بداند که حقی داشته که از او ضایع شده، که راه حلی وجود دارد، و درمانی وجود دارد. چه رسد به آنکه به دنبال ‏درمان برود. پناه دادن به قربانی و درمان در این مورد، مانند دیگر موارد خشونت، باید مشاوره روانی را نیز در بر گیرد.‏

قربانی تجاوز جنسی معمولا سکوت اختیار می‌کند. تجاوز جنسی همواره احساس شرم برای قربانی را به همراه ‏دارد،‌ حتی اگر در چارچوب ازدواج صورت گیرد. در صورتی که افضا برای دختربچه‌ای پس از ازدواج رخ دهد،‌ می‌توان ‏تصور کرد که دختربچه‌ای که در سن پایین شوهر داده شده از پایین‌ترین قشرهای اجتماعی برخاسته، سطح سواد ‏و تحصیلات او پایین بوده‌ و از پشتیبانی اجتماعی محروم است. بنابراین دور از انتظار نیست که سکوت اختیار کند و ‏یا دست به خودکشی زند.‏

قربانی افضا براثر سقط جنین مجبور است که سکوت کند، حتی اگر دارای سواد و تحصیلات و موقعیت مناسب ‏اجتماعی باشد و بدنبال درمان خویش برآید،‌ اما به خاطر غیرقانونی بودن سقط جنین و جرمی که بر او ثابت خواهد ‏شد،‌ مجبور است در این زمینه سکوت کند. بنابراین، افضا چنان مسکوت باقی مانده که ما تنها از طریق لایحه قانون ‏مجازات اسلامی با آن آشنا می‌شویم!